Who we are?
Ruturaj:
I
am the student of Environmental Science from ‘University of Experience.’ I work
as a naturalist with a special interest in birds. Wildlife photography is my
passion. I bought my first DSLR in 2005 and from then I am continuously
upgrading my kit. Till date this passion took me over the 13 states of India. I
have done few photography exhibitions and conducted workshops.
I
am the founder member and trustee of the NGO ‘Nisarg Trust’, an organization
for biodiversity conservation and social awareness. Since 2000, I am involved
in wildlife rescue and rehabilitated more than 4000 snakes, 100s of birds and
few mammals. I was awarded by ‘Bravery Award’ by ‘BMC’ & ‘Rambhau Mhalgi
Prabodhini’ for the rescue work in 2005 flood.
Understanding
the various arrays of science and explain it to the children is my hobby. More
than 5000 students have attended my free star gazing programs. I am involved in
astrophotography too.
As
a feature writer, I have written more than 200 articles on wildlife, astronomy
and tourism in leading newspapers.
जंगलवाटाड्या ऋतुराज जोशी
जंगलातून वाट फुटेल तिकडे भटकणे; निसर्गाचे - त्यातील प्राणी-पक्षी-वनस्पती यांचे निरीक्षण करणे; हिमालय कुमाऊंच्या टेकड्या-लेह-लडाख अशा ठिकाणी ट्रेकला जाणे, बाईकवरूनही अनेक सफरी करणे, निसर्गातील विविध पक्ष्यांचे -निसर्गाचे फोटो काढणे हे ऋतुराजचे पॅशन आहे आणि तेच त्याचे करिअर आहे. ऋतुराज जेमतेम तिशीच्या आसपासचा, त्याला वन्यजीवांविषयी लहानपणापासून प्रेम व आवड. ऋतुराज हा ठाणे जिल्ह्यातील बदलापूरचा. तो पारंपरिक खेळांमध्ये कधी रमला नाही. त्याला जंगलातील डोंगरवाटा खुणावत असायच्या. तो मैलोन् मैल जंगलवाटा तुडवताना तहानभूक विसरून जायचा. तो पक्षिनिरीक्षण करणे, आवाजावरून पक्ष्यांना ओळखणे अशा गोष्टींत रमू लागला.
ऋतुराजची वृत्तीप्रवृत्ती 'हटके' आहे हे त्याच्या आई-वडिलांनी वेळीच ओळखले. त्यांनीही त्याच्या जंगलवाटा हीच करिअर करण्याच्या निर्णयाला प्रोत्साहन दिले. ऋतुराज त्याचे वडिल श्‍यामसुंदर जोशी यांना स्फूर्तिस्थान मानतो ते त्यामुळेच.
ऋतुराजने पर्यावरणासाठी काम करणाऱ्या एस.पी.सी.ए., बी.एन.एच.एस. अशा संस्थांशी जोडून घेतले. त्यांच्याबरोबर कामे सुरू केली. त्या कामातून प्रेरणा घेऊन त्याने 'निसर्ग ट्रस्ट' नावाची; तसेच, 'जैवविविधता संवर्धन आणि सामाजिक जागृती' या संस्था सुरू केल्या. त्याने त्या संस्थांच्या माध्यमातून प्रथम ठाणे जिल्ह्यातील झाडांची गणना करून तेथे सुमारे एक लाख चाळीस हजार झाडांचे अस्तित्व नोंदले. मग त्याने जंगलातील झाडे वाचवून त्यांचे संवर्धन करण्यासाठी लोकांमध्ये जाऊन त्यांच्यात जागृती करणे हे काम 'निसर्ग ट्रस्ट'च्या माध्यमातून हाती घेतले. त्याचप्रमाणे त्याने 2000 सालापासून अनेक पक्षी, प्राणी आणि साप यांना वाचवून त्यांचे संगोपन आणि संवर्धन करण्याचे काम 'निसर्ग ट्रस्ट'च्या माध्यमातून सुरू केले.
जंगलातील प्राण्यांच्या जगण्याचे निरीक्षण हा त्याचा आवडता छंद. तो म्हणतो, की "बाकी प्राण्यांचे आयुष्य साधे असते. पक्ष्यांचे तसे नसते. पक्ष्यांचे आयुष्य हे अधिक ग्लॅमरस आणि चॅलेंजिंग असते. त्यांचे आयुष्य गूढ असते. एक तर ते उडतात, त्यांना वेगवेगळे आकर्षक रंग असतात. त्यांच्या प्रजातींत वैविध्य खूप आहे. त्यांची लाईफस्टाईल ही वैविध्याने भरलेली असते."
तो पक्ष्यांविषयी त्याचे निरीक्षणे मांडताना म्हणतो "पक्ष्यांचे आकार, रंग, शरीराची ठेवण यांत विविधता आढळते. झाडावर, पाणथळीच्या ठिकाणी, जमिनीवर, पाण्यात अशा कोठल्याही ठिकाणी पक्षी आढळतात. कोठल्याही पक्ष्यांचे जीवनमान हे दुसऱ्या पक्षासारखे नसते. परंतु त्यांचे आपापसातील संबंध हे एकमेकांना पूरक असतात. त्यांची घरटीही कॉलनीसारखी असतात. कोतवाल नावाचा पक्षी हा साळुंकीसारख्या छोट्या पक्ष्यांचे संरक्षण करतो. सापासारखा प्राणी हा अंडी घालून निघून जातो. तो ना त्याच्या अंड्यांचे संरक्षण करतो, ना त्याच्या पिलांना भरवत बसतो. निसर्गात आढळणारे कितीतरी प्राणीही त्यांच्या पिलांचे संगोपन करत नाहीत. त्यांच्या एकदम उलट पक्ष्यांमध्ये असते. पक्ष्यांत घरटे बांधण्यापासून अंडी उबवेपर्यंतची कामे नर-मादी जबाबदारीने वाटून घेतात. ते त्यांच्या पिलांचे त्यांना उडता येईपर्यंत संगोपन करतात, त्यांच्या चाऱ्याची सोय करतात."
जंगलवाटाड्या ऋतुराज जोशी
जंगलातून वाट फुटेल तिकडे भटकणे; निसर्गाचे - त्यातील प्राणी-पक्षी-वनस्पती यांचे निरीक्षण करणे; हिमालय कुमाऊंच्या टेकड्या-लेह-लडाख अशा ठिकाणी ट्रेकला जाणे, बाईकवरूनही अनेक सफरी करणे, निसर्गातील विविध पक्ष्यांचे -निसर्गाचे फोटो काढणे हे ऋतुराजचे पॅशन आहे आणि तेच त्याचे करिअर आहे. ऋतुराज जेमतेम तिशीच्या आसपासचा, त्याला वन्यजीवांविषयी लहानपणापासून प्रेम व आवड. ऋतुराज हा ठाणे जिल्ह्यातील बदलापूरचा. तो पारंपरिक खेळांमध्ये कधी रमला नाही. त्याला जंगलातील डोंगरवाटा खुणावत असायच्या. तो मैलोन् मैल जंगलवाटा तुडवताना तहानभूक विसरून जायचा. तो पक्षिनिरीक्षण करणे, आवाजावरून पक्ष्यांना ओळखणे अशा गोष्टींत रमू लागला.
ऋतुराजची वृत्तीप्रवृत्ती 'हटके' आहे हे त्याच्या आई-वडिलांनी वेळीच ओळखले. त्यांनीही त्याच्या जंगलवाटा हीच करिअर करण्याच्या निर्णयाला प्रोत्साहन दिले. ऋतुराज त्याचे वडिल श्‍यामसुंदर जोशी यांना स्फूर्तिस्थान मानतो ते त्यामुळेच.
ऋतुराजने पर्यावरणासाठी काम करणाऱ्या एस.पी.सी.ए., बी.एन.एच.एस. अशा संस्थांशी जोडून घेतले. त्यांच्याबरोबर कामे सुरू केली. त्या कामातून प्रेरणा घेऊन त्याने 'निसर्ग ट्रस्ट' नावाची; तसेच, 'जैवविविधता संवर्धन आणि सामाजिक जागृती' या संस्था सुरू केल्या. त्याने त्या संस्थांच्या माध्यमातून प्रथम ठाणे जिल्ह्यातील झाडांची गणना करून तेथे सुमारे एक लाख चाळीस हजार झाडांचे अस्तित्व नोंदले. मग त्याने जंगलातील झाडे वाचवून त्यांचे संवर्धन करण्यासाठी लोकांमध्ये जाऊन त्यांच्यात जागृती करणे हे काम 'निसर्ग ट्रस्ट'च्या माध्यमातून हाती घेतले. त्याचप्रमाणे त्याने 2000 सालापासून अनेक पक्षी, प्राणी आणि साप यांना वाचवून त्यांचे संगोपन आणि संवर्धन करण्याचे काम 'निसर्ग ट्रस्ट'च्या माध्यमातून सुरू केले.
जंगलातील प्राण्यांच्या जगण्याचे निरीक्षण हा त्याचा आवडता छंद. तो म्हणतो, की "बाकी प्राण्यांचे आयुष्य साधे असते. पक्ष्यांचे तसे नसते. पक्ष्यांचे आयुष्य हे अधिक ग्लॅमरस आणि चॅलेंजिंग असते. त्यांचे आयुष्य गूढ असते. एक तर ते उडतात, त्यांना वेगवेगळे आकर्षक रंग असतात. त्यांच्या प्रजातींत वैविध्य खूप आहे. त्यांची लाईफस्टाईल ही वैविध्याने भरलेली असते."
तो पक्ष्यांविषयी त्याचे निरीक्षणे मांडताना म्हणतो "पक्ष्यांचे आकार, रंग, शरीराची ठेवण यांत विविधता आढळते. झाडावर, पाणथळीच्या ठिकाणी, जमिनीवर, पाण्यात अशा कोठल्याही ठिकाणी पक्षी आढळतात. कोठल्याही पक्ष्यांचे जीवनमान हे दुसऱ्या पक्षासारखे नसते. परंतु त्यांचे आपापसातील संबंध हे एकमेकांना पूरक असतात. त्यांची घरटीही कॉलनीसारखी असतात. कोतवाल नावाचा पक्षी हा साळुंकीसारख्या छोट्या पक्ष्यांचे संरक्षण करतो. सापासारखा प्राणी हा अंडी घालून निघून जातो. तो ना त्याच्या अंड्यांचे संरक्षण करतो, ना त्याच्या पिलांना भरवत बसतो. निसर्गात आढळणारे कितीतरी प्राणीही त्यांच्या पिलांचे संगोपन करत नाहीत. त्यांच्या एकदम उलट पक्ष्यांमध्ये असते. पक्ष्यांत घरटे बांधण्यापासून अंडी उबवेपर्यंतची कामे नर-मादी जबाबदारीने वाटून घेतात. ते त्यांच्या पिलांचे त्यांना उडता येईपर्यंत संगोपन करतात, त्यांच्या चाऱ्याची सोय करतात."
Nandini:
I have tasted various spices in my career. I have
completed M.Sc. in Disaster Mitigation and Post Graduate Diploma in Travel and
Tourism Industry Management and pursuing M.Sc. in Sustainable Development.
I am an authorized tourist guide of ‘Archaeological
Survey of India’ and ‘Department of Tourism, Central Government’. Since past 9
years, I am handling tour groups of Foreign Tourists (English and Spanish).
From 2005 to 2008, I was a visiting faculty in Tourism department at Garware
institute, Mumbai University. I have given the training to taxi drivers and
porters under the Central Government ‘Atithi Devo Bhav’ campaign.
I
am the only female HAM Radio Operator in Thane district and member of Mumbai
Amateur Radio Society. I was awarded by bravery award by ‘BMC’ & ‘Rambhau
Mhalgi Prabodhini’ for the rescue work in 2005 flood.
I have roamed over 1,00,000 kms on bike including World’s
highest motorable road (18,380 ft).
Makarand:
![]()
Makarand:
“ Travel is
more than just seeing of beautiful sights - it’s a wonderful change that
goes on, deep and permanent, in the ideas of Living... ”
Passion for vigorous travelling and exploring new places - known & unknown - have led me into travel industry - I have been working with one of the best brands in Tourism since last 3 years and have worked in sales and product designing for various Indian Destinations. Since last 3 years, travelling has been on first priority and this craze has taken me to some of the most exotic destinations like the beautiful locales of Ladakh or mesmerizing islands of Andaman. Other states on my "been there-done that" list are Himachal, Kerala, Madhya Pradesh, Goa, West Bengal, Uttar Pradesh - some fully covered, some in parts! Beyond the country, I have been to Singapore, Malaysia, Thailand and Krabi Islands. Its Nisarg Trust and its team members who have their own special role in shaping up me and hundreds others into trekkers - responsible and sensible ones! I have been a part of more than 40 odd treks with Nisarg Trust wherein we have covered more than 50 forts in and around western ghats in last 2 years. Apart from trekking, I have been in wildlife conservation, rescue and awareness.
I like reading - anything that makes sense, writing on various topics, playing guitar at times and making new friends. To ad on, I have ave also worked in a lead role in Janata Raja, Asia's second largest play. I believe there's so much to observe, so much to learn, so much to share and so much to care - all that matters is taking up first step! Stayed tuned :-)
